Przygoda na Agion Oros

U bram klasztoru wita nas znający angielski zakonnik, częstuje klarownym jak woda tsipouro to lokalne niestarzone brandy, które pali gardło, szczęśliwie łagodzące lukumi – twarda galaretka oblepiona mielonym cukrem, gasi ten żar. Następnie mocna kawa. To tradycja witania pielgrzymów. Tsipouro, destylowane z winogron użytych do produkcji wina, jest zresztą tutejszym wynalazkiem. To właśnie mnisi z Athos zrobili je po raz pierwszy, pozwalając później trunkowi podbić całą Grecję i stoczyć, przegrany niestety, pojedynek z anyżowym ouzo kojarzonym dziś przez cudzoziemców z Helladą. No właśnie! Smak tsipouro często mylony jest ze smakiem ouzo, ponieważ również do tsipouro dodaje się anyżu, choć zgodnie z tradycją nie powinno! Anyż dodawany jest tylko w przypadku, jeśli tsipouro nie jest wystarczająco dobrej jakości. W takiej właśnie wersji trunek ten jest najczęściej spotykany. Do najlepszego rodzaju – anyżu się jednak nie dodaje. Sen po całodziennej wędrówce spotyka nas nagle. Zupełnie nie zwracamy uwagi na czystą, jednak chyba nie pierwszej świeżości, pościel. Śpiwory zabrane profilaktycznie pozostają zapakowane. Miarowy dźwięk simantronu – drewnianej klapki, w którą uderza mnich – niesie się po kamiennych wnętrzach. Umysł broni się przed jakąkolwiek aktywnością jednak donośny głos – Ekklesia kyrios, ekklesia kyrios – do cerkwi, do cerkwi – przypomina, że czas wstawać. Słychać głosy i szum na holu, mnisi zmierzają do kaplicy, by za kilka minut zamienić ją w aulę melodyjnego śpiewu. Rytuał niezmienny od ponad tysiąca lat. Piesza wędrówka pomiędzy klasztorami może być atrakcyjna nie tylko dla poszukujących duchowych doznań. To wędrówka przy różnicy poziomów od zera (morze) do 500/700 mnpm. Spotykamy zakonników i ich samotne kaplice. W Athos mnisi żyją w surowych warunkach, nierzadko w odosobnieniu. Trudnią się rolnictwem, handlem oraz konserwacją substancji materialnej swych bardzo rozległych klasztorów. Widzimy też „uciekających” przed nami i opuszczających swe pustelnie pustelników. Wizja półwyspu Athos jako raju odciętego od świata rozsypuje się, gdy w pewnej chwili w półmroku pustelni dostrzegamy piętrzące się ludzkie czaszki. Promienie słońca wdzierają się przez okno, wydobywając z ciemności puste oczodoły. Żyjąc, jesteśmy blisko śmierci. Jeżeli chcesz dbać o życie wewnętrze, nie możesz uciekać przed tym tematem. Taki „klimat”! Ograniczona, poorana skałami przestrzeń półwyspu sprawia, że nie ma tu tradycyjnych cmentarzy. Zmarłych grzebie się tam, gdzie da się wbić łopatę. Po dwóch latach mnisi wykopują czaszkę i przenoszą ją do kaplicy. Na nagiej kości czoła zaznacza się datę śmierci. Setki czerepów leżą na ziemi, przyprószone upływającym czasem. Dla osób, które większość życia spędziły w odosobnieniu od świata, umieranie nie jest trudne. To tylko zrobienie kroku dalej. Wspomnienie czaszek wypełniających niemal zapomnianą kryptę towarzyszy nam podczas dalszej wędrówki pomiędzy klasztorami. Być może jest lekcją płynącą z wizyty w świecie mnichów. Nauką pokory, dystansu do codziennych spraw i docenienia najprostszych rzeczy, na co dzień umykających nam zadziwiająco łatwo. Tym razem odpoczywamy w klasztorze zajmującym trzecie miejsce w atoskiej hierarchii. Monaster Ivíron został założony w 980 r. przez św. Jana Gruzina na ruinach antycznego miasta Kleoni. Wielokrotnie klasztor ten narażony był na ataki piratów lecz z większości udało mu się wyjść obronną ręką. W czasie powstania greckiego mnisi z Ivíronu udzielili wojskom walczącym o niepodległość znacznego wsparcia finansowego. W 1865 r. monaster został zniszczony przez ogień. Udało się jednak uratować większość cennych obiektów i odbudować klasztor. W dokumentach klasztoru Iwiron znajduje się opis funkcjonowania rady mnichów, określanej jako wielki środek (gr. Megali Messi- 985 r).