Wiedza nurkowa

RT = Klog2(N + 1) Oznaczenia. Butle. Gazy.

LEGENDA

GDZIE

RT - Czas reakcji
K - Stała
N - Możliwa ilość wyborów

Jeżeli to nie załatwi sprawy - nic jej nie załatwi.

Pytanie: W danej sytuacji awaryjnej, lepiej jest mieć wiele możliwości działania – czy też lepiej jedną lub dwie? Większość powie „lepiej jest mieć więcej” instynktownie sądząc, że im więcej będą mieć możliwości – tym łatwiej przyjdzie im działać. Wobec czego więcej musi znaczyć lepiej. Logiczne.  Ale nieprawidłowe. 

OK, OK może ktoś jeszcze potrzebuje wytłumaczenia? W prostych słowach: im więcej masz możliwości działania w sytuacji awaryjnej, tym dłużej trwa reakcja. Czas reakcji wzrasta znacznie wraz z dodaniem każdej nowej możliwości wyboru. Dlatego też, posiadanie dużej liczby możliwości wykonania tej samej rzeczy wydłuża czas tego wykonania. 

Opis powyżej dotyczy prawa Hicksa (1962 – wzór powyżej). Zgodnie z tym prawem, to czego potrzebujesz to ograniczone możliwości wyboru – tylko tyle ile jest potrzebnych dla kontroli danej sytuacji. Twoja szybkość reakcji wzrośnie, ponieważ stracisz mniej czasu na dokonywanie wyboru. Należałoby zauważyć, że prawo Hicksa koreluje z podstawową zasadą w nurkowaniu technicznym: „to co potrzebujesz to ograniczona możliwość wyboru – tylko tyle ile potrzebne dla kontroli danej sytuacji”. 

Planowanie nurkowań, szczególnie typu „tec-diving”, wymaga większej ilości kroków, istnieje też więcej możliwości popełnienia błędu i mniejsza tolerancja dla błędu już popełnionego. Trzeba być bardzo ostrożnym i uważnie sprawdzać tabele nurkowe i obliczenia mieszanki aby uniknąć zarówno choroby dekompresyjnej jak i zatrucia tlenem, narkozy azotowej, HPNS czy ICD. Elementem zarządzania i kontroli nurkowania będzie prawidłowe oznaczenie butli nurkowych w szczególności butli bocznych (stage). Podczas moich wizyt w różnych miejscach i bazach nurkowych a także podczas spotkań i w trakcie szkoleń zaobserwowałem bardzo urozmaicony i ubogacony sposób ich oznaczania.     Oczywiście, możemy dyskutować który sposób jest najwłaściwszy. Na początek uporządkujmy jednak co powinno a co może być oznaczone. Następnie ustalmy jakie informacje powinny się znaleźć na sprzęcie a także jaką formę oznaczeń przyjąć.

Butle główne do powietrza i wzbogaconego powietrza posiadają nalepki, które są ogólnie akceptowane przez społeczność nurków na całym świecie. Te oznaczenia zapewnić mają, że będziesz mógł natychmiastowo zidentyfikować butlę, określić jej zawartość i ustalić, czy butla jest dostosowana np. do napełniania metodą ciśnień parcjalnych. Z kolei butle dodatkowe (stage) oznaczone są w sposób ogólnie akceptowany przez lokalną społeczność nurków. Te oznaczenia zapewnić mają, że będziesz mógł natychmiastowo zidentyfikować butlę, określić jej zawartość, ustalić TOD oraz MOD.

Informacji dotyczące butli: 

  • właściciel (w znaczeniu użytkownik)
  • rodzaj gazu, skład mieszanki
  • wyliczone TOD (1,4 ppO2)
  • wyliczone MOD (1,6 ppO2
  • data napełnienia
  • nazwisko osoby sprawdzającej skład mieszanki i analizę wykonaną przez samego blendera

Większość tych informacji dotyczy butli dennych (plecowych/SM). Oprócz tych oznaczeń, lokalne zwyczaje mogą wymagać zastosowania na butlach dodatkowych lub zmodyfikowanych oznaczeń.

Czy opisywanie butli bocznych ma swoje uzasadnienie, a w związku z tym czy powinniśmy go wymagać oraz egzekwować!? Posłużmy się kilkoma przykładami: No dobrze, co zatem wnosi opis na poniższym zdjęciu?

Tu podobnie, oznaczenie użytkownika, info o EAN 50 i wyraźnie zaakcentowane 21 m (MOD). Przedstawione powyżej przykłady spełniają podstawowe oczekiwania informacyjne! Ale czy na pewno spełniają nasze oczekiwania? Czy są optymalne? Czy może „zaśmiecają” obraz? Czy go uszczuplają? Jakie informacje są zatem naprawdę istotne? Szczególnie w sytuacji awaryjnej, w której mamy ograniczenia czasowe, wydolnościowe etc. Wprowadzając do naszego toku myślenia wspomniane na początku prawo Hicksa oraz w wyniku wielu doświadczeń pojawia się, może nie jedyna, ale jednak wersja w której najistotniejszą informacją jest MOD (TOD).

Każda dodatkowa informacja, nawet prawdziwa, jest tylko elementem zakłócającym obraz i może (w sytuacji kryzysowej) spowodować wydłużenie czasu reakcji.

Zastosowane tu oznaczenie butli dotyczy gazu dennego w konfiguracji Side Mount i określa :

  • właściciel (w znaczeniu użytkownik)
  • rodzaj gazu, skład mieszanki 17/32
  • MOD 83 m

Oznaczenie butli zawiera trzy ważne informacje:

Powyżej, częsty błąd popełniany przy oznaczaniu butli – brak kropki przy cyfrze uniemożliwia identyfikację czy wskazana głębokość wynosi 6m czy 9m.

Tutaj opisy są widoczne, czytelne i zminimalizowane do naprawdę istotnych informacji.

Czas na wnioski:

  • Na butli umieszczamy tylko naprawdę istotne informacje:
    a) na szyjce butli mała naklejka tylko do identyfikacji transportowej z imieniem nazwiskiem (lub znacznik). Może też znaleźć się tam informacja o gazie itp.
    b) duże naklejki lub napisy z określanym MOD/TOD – tylko jedna z tych informacji, umieszczone w ilościach oraz miejscach umożliwiających szybką identyfikację przez nurka oraz partnera / partnerów nurkowych.
  • Unikamy oznaczeń:
    a) rodzaju stosowanego gazu (EAN, TMX) – informacja ta nic istotnego nie wnosi a może być przyczyną pomyłki interpretacyjnej. Czy to MOD czy EAN!!!
    b) dużych znaczników z imieniem – informacja przydatna z pewnością przy depozytowaniu (*1) ale istnieje ryzyko pomyłki lub nie zrozumienia zapisu w sytuacji trudnej!
  • Oznaczanie automatów (lub ich ustników) używanych z butlami dodatkowymi zdecydowania poprawia komfort podczas sprawdzania (identyfikacji) rodzaju użytego gazu. Tutaj także wpisujemy tylko najważniejszą informację tzn. maksymalną głębokość operacyjną (MOD) czyli głębokość od której (i płycej) możemy użyć tego automatu/gazu/butli.
  • Stosując nowoczesne komputery nurkowe, które pozwalają nam śledzić więcej niż dwa parametry (głębokość, czas) tzn. dodatkowo zużycie gazu (wentylacja), tętno (perfuzja) czy temperaturę ciała (istotne dla ilości gazu rozpuszczonego) często używamy czujek i nadajników (transmiterów). W takim przypadku oznaczenie nadajników bardzo ułatwiają ich parowanie. Oznaczenie to w fazie dennej nie ma już żadnego znaczenia..

Poniżej zdjęcia oznaczeń uwzgledniających powyższe uwagi:

Przy planowaniu i wykonywaniu tak banalnych w sumie czynności nie wolno zapomnieć o fizjologii, kontroli ilości tlenu czy pomniejszającym nasze szanse CO2. O hipoksji czy hiperoksji mówimy dużo na każdym kursie, zapominając często o kluczowej roli CO2. Wzrost jego poziomu w naszym organizmie skutkuje znacznym upośledzeniem zdolności intelektualnych, może całkowicie pozbawić nas wyższych zdolności umysłowych. Ponadto znaczenie zmniejsza nasze zdolności fizyczne. Nawet podczas wykonywania prostych czynności powoduje zaburzenia w postaci oszołomienia, osłabienia, bólu głowy, zaburzeń wzrokowych a nawet omdlenia.

Każda sytuacja kryzysowa jest sprawdzianem przećwiczonych procedur, wymaga zachowania kontroli PPO2, pokonanie skutków zwiększonej ilości dwutlenku węgla. To także zmagania z czasem, którego mamy przecież mało! Proste informacje, pozwalające na nietracenie czasu na złożoną analizę czy dokonanie właściwego wyboru, mogą zapewnić nam uzyskanie tych tak istotnych kilku sekund, które pozwolą rozwiązać problem we właściwy sposób. Pamiętajmy więc o tym także podczas oznaczania naszych butli. Bezpieczeństwo nurkowania w 60% odbywa się w naszej głowie. Dajmy tej głowie szanse na właściwy wybór.

1) Depozytowane butle posiadają niejednokrotnie szereg dodatkowych informacji dla chociażby przypadkowych nurków. Jednak opisywane zalecenia można a moim zdaniem nawet trzeba stosować także w odniesieniu do nich. Może troszkę je modyfikując o ostrzeżenie przed przenoszeniem lub wprost zabraniem! Zwyczaj zostawiania butli (depozyt) dotyczy jednakże wąskiej grupy nurków, szczególnie jaskiniowych. Osobiście uważam, że w miarę możliwości należy unikać takiej praktyki
author-avatar

About Romek Hłobaż

instruktor nurkowania rekreacyjnego oraz technicznego wielu federacji. Wydał ponad 2000 certyfikatów, wyszkolił 59 instruktorów oraz wielu znanych polskich nurków technicznych. Wyróżniony za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze państwowym odznaczeniem - Medal Komisji Edukacji Narodowej" Odbył w swojej karierze ponad 5000 nurkowań na akwenach całego świata. Uczestniczył jako konsultant i nurek zabezpieczający w rekordzie głębokości Polski i innych ciekawych projektach nurkowych. Mając świadomość ryzyka i respekt nie zagłuszony rutyną, głębokość 100 m przekroczył ponad 100 razy, a jego wiedza, spokój i opanowanie, wielu innym nurkom pozwoliła doświadczyć, co oznacza dotknąć głębi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.