Nasze fotograficzna przygoda.
Pstryk! Dahab Zdrój – marzec 2014!
Fotografia (gr. φως, phōs, D. phōtós – światło; gráphō – piszę, graphein – rysować, pisać; rysowanie za pomocą światła)
Akt 1.
Białe linie wyznaczające pasy startowe zostały za nami. Silniki pracując na wysokich obrotach wznoszą samolot oddalając nas od lotniska. Słychać charakterystyczne trzask zamykającego się podwozia. Pilot położył maszynę w lekki skręt w kierunku północno/zachodnim. Pod nami panorama Wrocławia, zwraca uwagę widoczny budynek Sky Tower, który podobno lepiej się prezentuje gdy oglądamy go w poziomie. Najpopularniejszym na świecie wąskokadłubowym samolotem pasażerskim, średnio co pięć sekund gdzieś na świecie startującą maszyną Boeing 737 opuszczamy Wrocław (łac. Wratislavia, niem. Breslau, czes. Vratislav, węg. Boroszló). Miasto położone w Europie Środkowej na Nizinie Śląskiej, w Pradolinie Wrocławskiej, nad rzeką Odrą z jej dopływami – to historyczna stolica Śląska oraz Dolnego Śląska, dawna stolica księstwa wrocławskiego, siedziba władz pruskiej prowincji Śląsk i rejencji wrocławskiej. To tutaj krzyżowały się dwie główne drogi handlowe – Via Regia i Szlak bursztynowy. Nasza grupa Aleksander Hłobaż, Michał Brzozowski, Kasia Solipiwko, Wojtek Solipiwko, Jacek Borowskii, Dorota Borowska, Katarzyna Hanak, Zbigniew Blaszczyk) nie fascynuje się tym razem historią naszego miasta. Dominujące tematy to podwodna przygoda na rafach koralowych z rybami, krabami, koralami i różnego rodzaju roślinnością. To cel naszej wyprawy. Po drodze jeszcze Poznań i już lot ku celowi. Podczas osiągania wysokości przelotowej zwracamy się na południe, przebijamy się przez chmury by po 4 i ½ godzinnym locie dotrzeć do jednego z najpiękniejszych miejsc nurkowych na świecie – Morza Czerwonego. Jest ono połączone przez cieśninę Bab al-Mandab z Morzem Arabskim, a przez Kanał Sueski z Morzem Śródziemnym. Na północy posiada dwie zatoki – Zatokę Sueską i Zatokę Akaba, otaczające z dwóch stron Półwysep Synaj. Nazwa morza wywodzi się od zabarwienia wód, spowodowanego okresowym, masowym pojawianiem się glonów (Trichodesmium erythraeum) zawierających czerwony pigment….
Akt 2.
Podchodząc do lądowania na lotnisku Sharm el Sheik patrząc w okna zauważamy ponad końcami skrzydeł lekko zamglony poszarpany nagi masyw górski. Ten szaroczerwony granit to fragment skał z biblijną górą Synaj, gdzie, według Starego Testamentu, Bóg Jahwe przekazał Mojżeszowi kamienne tablice z dziesięciorgiem przykazań. Maszyna prowadzona doświadczoną ręka pilota majestatycznie usiadła na pasie lotniska. Jesteśmy na miejscu. Poprzez otwarte drzwi uderza w nas wilgotne gorące powietrze i widok na cieśninę Tirańską. Błękitne wody Zatoki Akaba marszczą się pomiędzy Arabią Saudyjską a wczasowiskami położonymi na wschodnim brzegu egipskiego półwyspu Synaj. Ten pustynny klin stał się mekką kochających przyjemność turystów i nurków. Przed nami jeszcze godzinna podróż do leżącego nad brzegiem Zatoki Akaba Dahabu. Zakwaterowanie i odpoczynek po podróży…
Akt 3.
Początek dnia przeznaczamy na odprawę i informacje z dziedziny historii, geografii, kultury i zwyczajów ludów do których los nas poprowadził. Dołączył też Marcin Szańkowski, który przyleciał wcześniej z Warszawy. Zasiedliśmy miedzy satynowe i płócienne pufy. Był to też czas na poranny posiłek. Wykopaliska archeologiczne potwierdziły, że już egipscy budowniczowie piramid w Gizie jedli chleb, cebulę i pili piwo. Wybór był trudny bo kuchnia egipska licząc sobie ponad 4 tysiące lat reprezentuje kuchnię arabską z którą przenikają się smaki będące połączeniem kulinarnej tradycji Arabów z wpływami kuchni śródziemnomorskiej, bliskowschodniej i północnoafrykańskiej. Do tego przebogata oferta ciast, syropów, słodkości. Planowana dieta została odsunięta na dzień następny. Arabskie noce, nad brzegiem Morza Czerwonego są duszne, lepkie, męczące. Nad wodą stale wisi mgiełka tworząca się wskutek kondensacji pary wodnej na pyle nawiewanym z pustyń, wilgotność prawie stuprocentowa oraz wysoka temperatura. Romantyka Bliskiego Wschodu, specyficzny ‘aromat’ Dahabu towarzyszą nam podczas oczekiwań na chłodniejszą bryzę od morza. Nocne rozmowy o historii nurkowania wypełniają nam czas. Ozdoby wykonane z macicy perłowej pochodzące sprzed kilku tysięcy lat są między innymi dowodami na to, że nurkowanie towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. W starożytnej Grecji nurkowano z zatrzymanym oddechem dla zdobycia gąbek a nawet przeprowadzano pierwsze operacje natury wojskowej. Np. Scyllis 500 r pne. odciął nocą z kotwic okręty perskiego króla Xerxesa używając wydrążonej trzciny jako fajki –to prekursor dzisiejszych freediverów. Zimą roku 1856 William Thompsom wykonał pierwszą fotografię pokazującą podwodny świat. Akcja rozgrywała się w okolicach Weymouth (Anglia). Kamera przyczepiona do tyczki wykonywała zdjęcia z powierzchni wody. Ekspozycja trwała 10 minut i na końcu, tak jak to się i obecnie zdarza, kamerę zalała woda. Nieodparte pragnienie pozostania pod wodą dłużej, obserwacji podwodnego świata, naprawy bądź niszczenia okrętów doprowadziło do rozwoju nurkowania i prób rozwiązania takich problemów jak ograniczone możliwości oddychania przez opory oddechowe czy zatrucia CO2 przy oddychaniu z worka zawierającego powietrze i wciągniętego pod wodę. My tę pasję przygody i odkrywania ciągle rozwijamy.
Akt 4.
Pierwszy dzień nurkowy i pierwsze nurkowanie to tradycyjne krótkie przypomnienie przez instruktora ogólnych zasad bezpiecznego nurkowania i zaprezentowanie kilku podstawowych umiejętności pod wodą. Wiele umiejętności nurkowych po tak długiej przerwie zapominamy, przypomnienie sobie najważniejszych zasad bezpiecznego nurkowania w dużym stopniu pozwala czuć się pod wodą swobodnie. W zależności od doświadczenia i grupy szkoleniowej zakres ćwiczeń wygląda różnie, a wszelkie braki zostaną przypomniane i przećwiczone. Chcemy nurkować bez stresu co pozwoli nam zużywać mniej powietrza a zarazem czerpać więcej przyjemności z bycia pod wodą. Niezależnie od stopnia wyszkolenia, część nurków chce choć na chwilę zatrzymać czas, uchwycić ulotną chwilę, oddać niepowtarzalny klimat, nastrój. Po prostu wykonać wiele udanych zdjęć. Na drugie więc nurkowanie planujemy przygotowanie sprzętu nurkowego i sprzętu do fotografii podwodnej. Podczas nurkowania czeka nas baczniejsze zwracanie uwagi na wyważanie i kadr. Na zastanawianie się nad parametrami ekspozycji oraz warunkami oświetlenia czy nad balansem bieli przyjdzie czas później. Czujemy się jak łowcy, którzy wspólnie planują polowanie. Szczególnie ważnym punktem jest ‘schwytanie’ legendarnego … korala… Great Brain – jeden z największych koralowców na świecie. Woda morska jest niezwykle czysta i przejrzysta. Widoczność w morzu osiąga 30 m. Wybieramy miejsce tuż obok naszej bazy – łatwe wejście, idealne dla ćwiczeń. Łagodny Piaszczysty obrośnięty spadzisty stok z mnóstwem skalistych tworów, opada szybko – to miejsce zwane Latarnią Morską – El Fanar inaczej LIGHTHOUSE REEF. Płytko rozlokowane struktury koralowe są naturalnym środowiskiem dla rzeszy ryb i organizmów żyjących na dnie. Połacie trawy morskiej występującej między 0.5 a 40 m. głębokości są siedliskiem rozmaitych jeżowców i bezkręgowców. Gdy skala odwzorowania obiektu zdjęciowego jest większa niż 1:1 mamy do czynienia z makrofotografią. Do wykonania tego rodzaju fotografii liczyliśmy na spotkanie ze ślimakiem nagoskrzelnym(Opisthobranchia). „Nawiedził” nas jednak całym swoim dostojeństwem pławikonik zwany popularnie konikiem morskimi (Syngnathidae), wyróżniający się charakterystycznym, przypominającym konika szachowego, kształtem ciała. Te niezwykłe ryby najczęściej przebywają wśród wysokiej roślinności, korzeni lub formacji koralowców, gdzie w razie niebezpieczeństwa mogą ukryć się przed napastnikiem. Zasiedlają tropikalne, płytkie wody mórz i oceanów całego świata. Zdecydowanie mniej dostojnie wygląda Ogórek morski(Holothuroidea), przypominający kształtem wielkiego robaka. Miękkie i elastyczne ciało, posiadające dużą zdolność przyczepiania się do podłoża, przemieszczane jest po dnie dzięki skurczom mięśni i pomocy czułków, które służą także do zdobywania pokarmu.
Zanurzając się po raz pierwszy z aparatem fotograficznym, chcemy wykonać jak najwięcej zdjęć. Takie podejście jednak przestanie nam wystarczać i już po chwili zaczniemy zastanawiać się, nad pełniejszą kontrolą efektów naszych działań. Najważniejszym czynnikiem w fotografii jest światło, które przybierając różną barwę i intensywność czyni zdjęcia pięknymi bądź też pozbawionymi wyrazu. Najlepsze fotografie powstają, gdy światło jest wyjątkowo miękkie i delikatne. By osiągnąć zadowalające efekty musimy rozwiązać problem balansu bieli, ponieważ producent naszego aparatu w ustawieniach automatycznych, nie przewidział ustalenia temperatury barwowej dla warunków podwodnych. Ręczny balans bieli najlepiej będzie wykonać na podstawie np. białego, podwodnego notesu lub specjalnej zabranej pod wodę tabliczki. Jeżeli mamy wątpliwości co do pomiaru ekspozycji to najlepszym wyjściem będzie zastosowanie bracketing’u ekspozycji czyli wykonanie kilku ujęć tej samej sceny z różnym poziomem naświetlenia. Miejsca nurkowe okolic Dahabu dostępne są zarówno dla początkujących i doświadczonych nurków. Rafy ciągnące się wzdłuż brzegu oferują nieprzebrane bogactwo przepięknej fauny i flory. Na początek „ustrzeliliśmy” papugorybę (Skarusowate), skrzydlicę(Lionfish), wspomnianego ogórka morskiego zwanego poprawnie strzykwą. To jednak nie za wiele na ponad 118 gatunków i 161 rodzajów ryb, 130 typów twardych i miękkich korali czy licznych mięczaków, szkarłupni, wodorostów i skorupiaków występujących w okolicy.
Akt 5.
Jedziemy na południe od Dahab, gdzie zlokalizowanych jest kilka ciekawych miejsc nurkowych. Naszym celem – CAVES. Piaszczysty stok pod jaskiniami, szybko opadający w głębię. W piaszczystym dnie morskim żyją kolonie węgorzy ogrodowych (Heteroconger hassi). Unoszą swe ciało w górę i w pozycji znaku zapytania falują w rytm przepływających prądów morskich, niczym jakaś grupa w tanecznym układzie. Prądy niosą plankton, którym węgorze się żywią. Pracując tylko przy świetle naturalnym, nasze zdjęcia będą zdominowane przez błękit, ale możemy to wykorzystać do zdjęć sylwetkowych, albo do tworzenia pełnych napięcia, dramatycznych i mrocznych scenerii. Zastosowanie silnego bocznego światła pozwala wydobyć z fotografowanego obiektu kształt. Fotografowanie pod światło daje zgoła odmienne efekty. Z kolei zastosowanie odpowiedniej przysłony ma wpływ na głębię ostrości. Przy małej wartości przysłony i odpowiednio ustawionej odległości możemy poprzez głębię ostrości wydobyć z obrazu odpowiedni fragment, resztę umieszczając poza zakresem ostrości. Dobór par liczb (przysłony i czasu otwarcia migawki) ma również kolosalny wpływ na ekspozycję (naświetlenie). Technika High Key polega na zastosowaniu przewagi świateł na fotografii. Natomiast przewaga cieni i brak świateł nosi miano Low Key. Przy większych głębokościach i tak następuje utrata barw, więc bez lampy błyskowej i odpowiedniego przestawienia balansu bieli, nie uzyskamy „naturalnych” kolorów. Pomiędzy nurkowaniami czas na posiłek. Potrawy kuchni egipskiej są sycące i cechuje je prostota oraz oparcie na bogatej różnorodności tutejszych warzyw i przypraw. Podstawowym źródłem białka w kuchni tej dawniej i dzisiaj są rośliny strączkowe takie jak fasola i bób. Starożytni Egipcjanie używali też do wielu potraw czosnku, rzepy i sałaty. Główny posiłek w Egipcie podawany jest po południu, i tym razem do wyboru:
– przekąski: np. marynowane warzywa z zimnymi sosami
– zupy: mięsne (lahma), warzywne (chudar) lub rybne (samak)
– główne dania obiadowe: mięso /bez wieprzowiny/, ryby podawane z warzywami i chlebem.
Akt 6
Przed nami marzenie wszystkich nurków, legendarny CANYON. Wejściem na 15 metrach wpływamy do sporej jaskini z kominami, załamaniami i kilkoma dalszymi wejściami w jej górnej części oraz z korytarzem dochodzącym do 52 m. Ściany kanionu, ze sklepieniem pełnym jakby szklanych rybek – przeźroczkowatych (ang: Glassfish), opadają powoli wpuszczając przez kilka okien w suficie promienie światła. Wtapiając się w tło koralowców, przy mniejszej ilości światła tylko wytrawny nurek może dojrzeć niektóre okazy życia podwodnego. Żabnice, które są mistrzyniami kamuflażu, mienią się wszystkimi kolorami: bielą, żółcią, czerwienią, zielenią, czernią lub są cętkowane. Zastosowanie lampy błyskowej ułatwia wydobycie, wyeksponowanie wspomnianych ‘cudów”. Jeżeli mamy aparat współpracujący z lampą błyskową musimy pamiętać, że automatyka pod wodą ma bardzo ograniczony zasięg, a moc lampy i odległość od fotografowanego obiektu musi zostać uwzględniona w parametrach ekspozycji. Moc lampy błyskowej i właściwe ustawienie kierunku świecenia oraz rzeczywistej odległości od przedmiotu to kolejne problemy do rozwiązania. Światło na granicy dwóch ośrodków o różnej gęstości ulega załamaniu, a opisuje to prawo Snelliusa. Właśnie załamanie światła na granicy dwóch ośrodków w układzie woda-szkło maski-oko jest odpowiedzialne za złą ocenę odległości i wielkości obiektów pod wodą. Wydaje się nam, że obiekt jest bliżej i większy niż jest w rzeczywistości. Aby efektywnie funkcjonować pod wodą należy zrozumieć zmiany jakie zachodzą w widzeniu przy zmianie ośrodka z powietrza na wodę. Wiele z tych zmian wynika tylko i wyłącznie z faktu, że światło porusza się w ośrodku optycznie gęstszym, a co za tym idzie jest inaczej niż w powietrzu załamywane, pochłaniane, rozpraszane i rozszczepiane. Człowiek widzi pod wodą obiekty o 1/3 większe i o 1/4 bliżej, niż one są w rzeczywistości. Dlatego też bardzo ważne jest ustawienie światła lampy błyskowej na rzeczywistą odległość fotografowanego obiektu od aparatu.
Planując użycie lampy błyskowej zastanawiamy się czy wystarczy jedna lampa, czy też lepiej od razu użyć dwie. Lepiej dysponować dwoma lampami, zamocowanymi na dużych wysięgnikach. Dwie lampy pozwalają na równomierne oświetlenie obiektów, wyeliminowanie cieni spowodowanych pojedynczą lampą, oświetlenie pierwszego i drugiego planu, a także oświetlenie znacznie szerszego planu dla obiektywów szerokokątnych. Bardzo dużym problemem, w fotografii podwodnej, jest zjawisko rozproszenia światła przez zawiesiny i zanieczyszczenia w wodzie. Rozproszenie powoduje zmniejszenie kontrastu pomiędzy obiektem a tłem lub/i jego cieniem. Błyskająca lampa powoduje odbicie światła od tych maleńkich cząstek zawieszonych w wodzie , a aparat rejestruje to w formie białych lub kolorowych, drobnych rozbłysków wyglądających na zdjęciu jak podwodna zamieć śnieżna czy nawet mgła. Aby wyeliminować to zjawisko, należy ustawić lampy jak najdalej od osi optycznej obiektywu. Komponując zdjęcia z odległym tłem, należy pamiętać, że zasięg lamp błyskowych jest mocno ograniczony, a obszar nieoświetlony lampami będzie miał barwę niebieską – przejście pomiędzy obszarami będzie bardzo krótkie. Jeszcze przy okazji posiłku dyskusja o sposobach kreowania obrazu: perspektywa obniżona, perspektywa dolna i na przykład „żabia” perspektywa.
Akt7
Również nocą możemy uzyskiwać bardzo ciekawe efekty zdjęciowe, które mogą dodatkowo uatrakcyjnić zdjęcia poprzez odbicia światła i dodatkowe bliki (blik – w fotografii, silne, utrwalone na kliszy odbicie światła). Nurkując nocą, możemy zaobserwować jak miękkie korale żywią się mikroskopijnym planktonem. Rafa jest schronieniem i źródłem pokarmu dla licznych podwodnych stworzeń, jak np. piękny wieloszczet o kształcie choinki (Spirobranchus giganteus).
Pamiętajmy, że fotografowanie pod wodą jest znacznie trudniejsze od tego na powierzchni. Pod wodą jesteśmy zdani na bezpośredni wpływ środowiska i falując razem z wodą możemy mieć trudność z utrzymaniem stabilnej pozycji do wykonania zdjęcia. Z powodu zmiennych warunków podwodnych, ustawienia automatyczne, nie zdają pod wodą egzaminu. Są jednak aparaty z modyfikowanym algorytmem automatycznego programu, obliczają one czas ekspozycji zakładającym używanie aparatu w warunkach podwodnych. Parametry ekspozycji takie jak czas migawki, liczba przesłony czy czułość matrycy, dobieramy analogicznie jak na powierzchni, ze szczególnym uwzględnieniem czasu naświetlania dla niestabilnych warunków fotograficznych. Ogólnie możemy przyjąć zasadę, że jeżeli ruch w wodzie jest powolny, pierwszeństwo uzyskuje przesłona, przy czasie nie dłuższym niż 1/60s. Musimy także zadbać o właściwą głębię ostrości, ale będzie to bardziej istotne w przypadku lustrzanek cyfrowych niż w przypadku aparatów kompaktowych, które z racji posiadanego obiektywu, mają bardzo rozległą głębię ostrości. Wybierając aparat do zdjęć podwodnych, zwracamy uwagę by miał możliwość ręcznego ustawiania parametrów ekspozycji, preselekcję czasu i przesłony a w obecnie produkowanych aparatach specjalny program ‘nurkowy’.
Akt 8.
Po około 30 minutach jazdy pustynnymi bezdrożami tym razem w kierunku północnym docieramy do Bells & Blue Hole. Wejście przez wąską szczelinę w rafie i możliwość opuszczenia się wąskim kominem daje niezwykłe przeżycia w tym słynnym miejscu – BELLS WALL. Przepiękna ściana z mnóstwem nawisów i jaskiń pełnych barwnych miękkich korali. Między Bells a Blue Hole ściana spada stromo z łatwym wejściem w tylko paru miejscach wybrzeża. Wpływając na głębokości 7 m do BLUE HOLE – słynnej stumetrowej mrocznie rozsławionej przepaści w platformie koralowej spotykamy kolorowego Nemo (Amphiprion). To Błazenek, który żyje tutaj w harmonii z morskimi liliami i anemonami. W zamian za dostarczany im pokarm, ukwiały chronią, aż do wylęgnięcia, jajeczka rybek, które składane są w ich pobliżu. Błazenek jest częstym modelem, idealnie komponującym się do wielu ujęć. Dobra kompozycja, to tak przemyślane połączenie wszystkich elementów fotografii, które powoduje, że zdjęcie jest udane i chętnie oglądane. Nasze w pełni automatyczne aparaty, potrafią za nas ustawić ostrość oraz obliczyć prawidłową ekspozycję, wykonując zdjęcia poprawne technicznie. Ale spośród ogromnej ilości zdjęć poprawnych technicznie, tylko nieliczne posiadając walory artystyczne, zadowolą wytrawnego widza. Zanim naciśniemy spust migawki, powinniśmy zastanowić się, dlaczego chcemy wykonać to zdjęcie i dopiero, gdy odpowiemy na to pytanie, możemy zastosować odpowiednią technikę do realizacji tego celu. Gdy już wszystko przemyślimy i odpowiemy na te pytania, zaplanujemy ujęcie i jesteśmy gotowi nacisnąć spust migawki… …często okazuje się, że nie ma już czego fotografować – scena się rozpłynęła … w różnych kierunkach! Jednakże, będąc podstawowym elementem dobrej fotografii, kompozycja zasługuje na poważne rozważenie. Wykorzystując kolor jako element ekspozycji pamiętajmy, że w niektórych rodzajach fotografii pomocne mogą być barwy czarno-białe, szczególnie, gdy interesuje nas tylko forma graficzna.
Akt 9.
Dzień przed powrotem mamy okazję na wycieczkę krajoznawczą i posiłek grillowany na pustyni. Kiedy myślimy o Egipcie, w pierwszej kolejności staje nam przed oczami bezkresny ocean piasku. Nasze ogólne wyobrażenie jest mylne, ponieważ są miejsca, gdzie wykształciły się specyficzne ekosystemy. Barwnymi kwiatami pokrywają się akacje, tamaryszki, poincjany oraz jacarandy (odpowiednio: AcaciaMill,TamarixL,Delonix,Jacaranda mimosifolia). Widok palmy daktylowej (Phoenix dactylifera) to też częsty widok. Wśród licznych gatunków węży z Egiptem najbardziej kojarzy nam się kobra. Występuje tu również żmija rogata, której niby rogi chronią oczy przed zasypywaniem piaskiem. Na dzikich przestrzeniach nie brakuje też skorpionów. Wśród pustynnych oaz spotykamy wielbłądy. Częstym widokiem były tutaj hieny, czy podobno teraz wytępione przez kłusowników antylopy, gepardy a nawet mrówkojady. Jedną z atrakcji naszej wycieczki jest perełka pustyni Synaj – Biały Kanion. Tym, co uderza w nim najbardziej, są niezwykłe kolory skał i wyjątkowa cisza… Przejście całości trwa około dwóch godzin i kończy się w małej oazie Ain Khudra. Koniecznie trzeba zabrać wodę i nakrycie głowy. Na dole bywa bardzo gorąco. Na koniec, jako swego rodzaju atrakcja odbyło się przyjęcie na świeżym powietrzu – Barbecue – kolacja na pustyni. Do wyboru: potrawa z wołowiny – egipski kebab składający się z wołowiny, malutkich cebuli, jajka, oliwy, pieczarek, czerwonej papryki, czosnku, tymianku soli i pieprzu. Potrawa z baraniny – Kufta, Kofta egipska – kulki z mielonej baraniny, z dodatkiem cebuli i przypraw, pieczone na ruszcie. Dodatkowo popularne, smaczne potrawy z bobu(ful). Zupy i dania z bobu są bogate w białko i doskonale zastępują mięso, w Egipcie potrawy te są przygotowywane od wieków w niezmienionych recepturach. Bób przygotowany, gotowany w glinianych naczyniach, doprawiany oliwą i przyprawami. Minął kolejny tydzień nurkowań i pobytu w tym urokliwym chwytającym za serce miejscu. Wspaniałe nurkowania tym razem też zapamiętane na karcie SD aparatu fotograficznego. Piękno fotografii podlega zdecydowanie subiektywnej ocenie, lecz pomimo to, większość z nas jest wrażliwa na pewne kryteria oceny zdjęcia i tak samo będzie traktowała przypadkowo zaśmiecone tło, na wpół nieostre obiekty drugoplanowe, bezzasadny centralny kadr czy też obcięte ważne elementy. Zdarza się, że łamiąc wszystkie zasady, uzyskujemy niepowtarzalne, piękne artystyczne, pozbawione banalnej maniery zdjęcia. Jednak łamać można zasady tylko te, które się wcześniej znało i umiało się je stosować.
Wiele zdjęć bez względu na ich „udaność” to też emocje, wspomnienia, przygody, zwierzęta, ludzie… …oraz późniejsze zimowe wieczory z lampką wina czy bez, przy kominku lub nie, kiedy te urocze opisy fauny i flory dokumentujemy fotografią która nie ustępuje czasami malarstwu czy innym dziedzinom sztuk pięknych.
10. Epilog
Opuszczamy Synaj – ziemię pełną obietnic oraz przede wszystkim pięknych i malowniczych krajobrazów. Synaj to cudowna przyroda oraz tereny, które na długo zapadają w pamięć i których jeszcze wiele tajemnic pozostaje nieudokumentowanych.
Serca nasze nadal więc trawić będą pragnienia dalszych zmagań z przygodą, ową siłą, która popycha w Nieznane.
Romuald Michał Hłobaż
Dahab, marzec 2014
 |
| foto: Kristina Vackowa |